Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանի հայտարարությունը փլուզվող շենքում հարկադիր վերաբնակի ինքնասպանության վերաբերյալ
Ժողովրդական պաշտպանն իր վիշտն է հայտնում Թբիլիսիիում, Ծովի թաղամասի բնակավայրում, նախկին առողջարան «Քարթլի»-ի շենքում բնակվող հարկադիր վերաբնակ տղամարդու ինքնասպանության կապակցությամբ և իր ցավակցությունը հայտնում մահացածի ընտանիքի անդամներին և հարազատներին։
Ժողովրդական պաշտպանը հարկադիր վերաբնակների իրավական կարգավիճակն ուսումնասիրելիս միշտ հատուկ ուշադրություն է դարձնում, այսպես կոչված փլուզվող օբյեկտներում բնակվող ընտանիքներին և պահանջում է նրանց ժամանակին տեղափոխումը նման շենքերից: Գործող օրենսդրության համաձայն՝ փախստականների երկարաժամկետ տեղավորումը հիմնված է որոշակի չափանիշների վրա հիմնված բալային համակարգի վրա: Բացառություն է կազմում փորձաքննական եզրակացությամբ հաստատված փլուզվող օբյեկտում ապրելը, որի ընթացքում տեղահանվածների վերաբնակեցումը հնարավոր է առանց բալային համակարգի առաջնահերթության։ Չնայած այս դրույթին, ցավալի է, որ բազմաթիվ հարկադիր վերաբնակների ընտանիքներ դեռ պետք է ապրեն նմանատիպ պայմաններում: Մեզ հասանելի վերջին տվյալների համաձայն՝ երկրում կա կյանքի և առողջության համար վտանգավոր մինչև 90 օբյեկտ։ Նշենք նաև, որ Փախստականների, էկոմիգրանտների և կենսապահովման գործակալությունը շենքերի կայունությունը սեփական նախաձեռնությամբ չի ստուգում, ինչի պատճառով դրանց թիվն էլ ավելի շատ կարող է լինել։
Ժողովրդական պաշտպանը վերջին տարիներին ուսումնասիրել է նախկին «Քարթլի» առողջարանի շենքում բնակվող հարկադիր վերաբնակների իրավական կարգավիճակը և պարզել, որ ՀԻԻԱ Փախստականների, էկոմիգրանտների և կենսապահովման գործակալությունը անհիմն կերպով հրաժարվել է ստուգել շենքի տեխնիկական կայունությունը (անցկացնել համապատասխան փորձաքննություն): Արդյունքում՝ 2020 թվականի դեկտեմբերի 21-ին Ժողովրդական պաշտպանը գործակալությանը ներկայացրել է առաջարկություն՝ խնդրելով շենքի տեխնիկական կայունության զննում։ Առկա փորձագիտական եզրակացությունը հաստատում է շենքում կյանքի և առողջության համար մեծ վտանգ ներկայացնող միջավայրի առկայությունը:
Մեր տեղեկություններով՝ այս փուլում նախկին «Քարթլի» առողջարանում բնակվող հարկադիր վերաբնակները վարչական խոստում են ստացել՝ առաջին իսկ հնարավորության դեպքում երկարաժամկետ բնակարանով ապահովելու համար։ Վերջերս շենքի մուտքերից մեկի առաստաղը փլուզվեց, ինչն էլ ավելի վատթարացրեց իրավիճակը և հարկադրեց հարկադիր վերաբնակների բողոքի ակցիաները՝ անհապաղ երկարաժամկետ բնակարան ապահովելու համար։ Այս հանգամանքը կապում են նաև Փախստական տղամարդու ինքնասպանության փաստի հետ։
Գործակալության կողմից տրամադրված տեղեկությամբ, փախստականներին առաջարկվել են բնակարանով ապահովման մի քանի տարբերակներ. Ժամանակավոր վարձավճարով ապահովում (Տեղական գամգեոբայի հետ միասին), փախստականի կողմից որոնված բնակարանի գնում (մայրաքաղաքում բնակելի տարածքի արժեքը 1 քմ. համարժեք է 550 դոլարին ազգային արժույթով, բնակարանի մակերեսը որոշվում է ընտանիքի անդամների չափով) կամ պետության կողմից գնված բնակարանների շինարարության գործընթացի ավարտին սպասել: Փախստականները համաձայն չեն առաջարկների հետ, այդ թվում՝ անվստահություն հայտնելով երկարաժամկետ վերաբնակեցումից առաջ վարձավճար տրամադրելու այլընտրանքի նկատմամբ։ Մասնավորապես, մտավախություն ունեն, որ որոշակի ժամկետից հետո վարձակալության տրամադրումը կդադարեցվի։
Ելնելով ստեղծված իրավիճակից՝ Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը կոչ է անում ՀԻԻԱ Փախստականների, էկոմիգրանտների և կենսապահովման գործակալությանը, նախկին «Քարթլի» առողջարանում բնակվող հարկադիր վերաբնակներին տրամադրել անհատական տեղեկատվություն առաջարկների և դրանց իրականացման կոնկրետ ժամկետների մասին։ Նաև առավելագույնս օգտագործել նրա տրամադրության տակ գտնվող բոլոր լծակները, կյանքի և առողջության համար ավելացած վտանգ պարունակող այսպես կոչված փլուզվող օբյեկտից փախստականներին կարճ ժամանակահատվածում վերաբնակեցնելու գործընթացի նկատմամբ վստահությունը բարձրացնելու համար, եթե փախստականն ընտրի վարձակալության այլընտրանքային երկարաժամկետ կացարան, ապա վարչական խոստում տալ՝ նախքան բնակելի տարածքի փոխանցումը/գնելը ընտանիքներին վարձով ապահովելու անխափան ապահովելու կապակցությամբ:
Նաև Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը ևս մեկ անգամ կոչ է անում ՀԻԻԱ Փախստականների, էկոմիգրանտների և կենսապահովման գործակալությանը փախստականների վերաբնակեցման գործընթացում առավելագույն առաջնահերթություն տալ այսպես կոչված փլուզվող օբյեկտներում բնակվող փախստականների վերաբնակեցմանը, սարսափելի հետևանքներից խուսափելու համար:
