2022 թվականի ապրիլի 18-ին Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը ներկայացրել է հատուկ զեկույց, գնահատելով «Կովիդ 19» համավարակի ազդեցությունը երեխաների իրավունքների վրա և պետության կողմից ձեռնարկված միջոցառումները։ Ուսումնասիրությունը պատրաստվել է ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի՝ Եվրոպայի և Ասիայի տարածաշրջանային գրասենյակի (UNICEF ECARO), ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի Վրաստանի գրասենյակի և Երեխաների օմբուդսմենների եվրոպական ցանցի (ENOC) աջակցությամբ:

Կովիդ 19 համավարակը նոր մարտահրավերներ է առաջացրել երեխաների իրավունքների համար գրեթե բոլոր ուղղություններով։ Ուսումնասիրությունը գնահատում է 2020 թվականի մարտից մինչև 2021 թվականի մայիսը համավարակի համատեքստում պետության կողմից ձեռնարկված միջոցառումների ազդեցությունը երեխայի իրավունքների երեք հիմնական ոլորտների վրա՝ երեխաների պաշտպանություն բռնությունից, հանրակրթության իրավունք և այլընտրանքային խնամք:

Հետազոտության արդյունքները ցույց են տվել, որ համավարակի տարածումը կանխելու նպատակով, պետության ձեռնարկած միջոցները վատացրել են երեխաների իրավունքների վիճակը Վրաստանում։ Մասնավորապես, համավարակի ժամանակ ավելացել են երեխաների նկատմամբ բռնության և բռնության ականատես լինելու ռիսկերը, իսկ դրանց բացահայտման մեխանիզմները էլ ավելի են նվազել։ Չնայած աճող ռիսկերին, պետական ​​կառույցներ ուղղորդումների էական աճ չկա:

Որպես սուր խնդիրներ են ճանաչվել սահմանափակ կարողություն և հատուկ կրթական կարիք ունեցող երեխաների արդյունավետ ներառումը կրթական գործընթացում, կրթության որակը, ինտերնետի և տեխնոլոգիաների հասանելիության մակարդակը և այլն։

Համավարակի կառավարման համար մշակված կանոնակարգերը գործնականում կիրառելու համար պետությունը համապատասխան աջակցություն չի ցուցաբերել երեխաների խնամքի հաստատություններին: Ձեռնարկված միջոցառումները խստորեն սահմանափակել են պետական ​​խնամքի տակ գտնվող անչափահասների դեմ առ դեմ շփումը նրանց ընտանիքների, ընկերների և սոցիալական աշխատողների հետ, ինչպես նաև նրանց հասանելիությունը տարբեր հոգեսոցիալական ծառայություններից։

Բացելով առցանց միջոցառումը՝ Ժողովրդական պաշտպանը համառոտ ծանոթացավ հարցման արդյունքներին և նշեց, որ 2020 թվականի հունվարից մինչև 2021 թվականի հունիսի 8-ը մանդատայինների ծառայության կողմից երեխաների նկատմամբ բռնության դեպքերի պետական խնամքի գործակալություն ուղղորդումների թիվը 197 միավորով ցածր է, քան 2019 թվականի ցուցանիշը: Իսկ Ներքին գործերի նախարարությունում երեխաների նկատմամբ բռնության ուղղորդման դեպքերն ընդամենը 47 միավորով են գերազանցում 2019 թվականի տվյալները, որոնց մեծ մասը վերաբերում է վաղ ամուսնության և վաղ ամուսնության ռիսկերին։

«Կարծում ենք, որ հատուկ զեկույցի բացահայտումները և դրանց հիման վրա ներկայացված առաջարկությունները հետաքրքիր կլինեն համապատասխան գերատեսչությունների համար՝ ինչպես Կովիդ19 համավարակի հետևանքով առաջացած մարտահրավերները բացահայտելու և լուծելու, այնպես էլ այլ ճգնաժամային իրավիճակներում ապագա իրադարձությունները պլանավորելու և երեխայի լավագույն շահերը հաշվի առնելու համար: Այստեղ հատկապես կարևոր է, որ երեխայի հետ կապված ցանկացած որոշում կայացնելիս կարևոր է անչափահասների կարծիքը և նրանց ներգրավածությունը»,- ասել է Ժողովրդական պաշտպանը։

Շնորհանդեսին ողջույնի խոսքով հանդես եկավ նաև Վրաստանում ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի ներկայացուցիչ Ղասան Խալիլին։

Հետազոտության արդյունքները ներկայացրել են Ժողովրդական պաշտպանի գրասենյակի երեխաների իրավունքների դեպարտամենտի ղեկավար Քեթևան Սոխաձեն, երեխաների նկատմամբ բռնության և նրանց հոգե-սոցիալական վերականգնման գծով գիտաշխատող Գոգա Խատիաշվիլին, Երեխայի կրթության իրավունքի փորձագետ Մարիամ Ջանիաշվիլին և Պետական ​​հոգատարության տակ գտնվող երեխաների իրավունքների հետազոտող Նանա Գոչիաշվիլին:

Զեկույցի քննարկմանը մասնակցել են տեղական և միջազգային ոչ կառավարական կազմակերպությունների, Վրաստանում հավատարմագրված դիվանագիտական ​​կորպուսի ներկայացուցիչներ, թեմայի շուրջ աշխատող փորձագետներ։