Ժողովրդական պաշտպանի հայտարարությունը Երեխաների պաշտպանության միջազգային օրվա կապակցությամբ
Հունիսի 1-ը երեխաների պաշտպանության միջազգային օրն է։ Այս օրը նշելը առանձնահատուկ նշանակություն ունի երեխաների իրավունքների մասին իրազեկվածության բարձրացման համար։ Այսօր արդեն 30 տարի է, ինչ Վրաստանը, վավերացնելով Երեխայի իրավունքների հռչակագիրը, պարտավորվել է պաշտպանել երեխայի իրավունքներն ու ազատությունները։ Ուստի կարևոր է ևս մեկ անգամ գնահատել երեխաների իրավական կարգավիճակը երկրում և մեզանից յուրաքանչյուրի դերը նշված գործընթացում։
Չնայած վերջին տարիներին գրանցված առաջընթացին և առաջընթացի բազմաթիվ քայլերին, երկիրը դեռևս բախվում է երեխաների իրավունքների պաշտպանության բազմաթիվ կարևոր մարտահրավերների։ Հատկապես ուշագրավ է երեխաների սոցիալական իրավունքների պաշտպանության հարցը, քանի որ Վրաստանում գործող ծրագրերը դեռևս չեն կարող պատշաճ կերպով ապահովել երեխաների և նրանց ընտանիքների երկարաժամկետ աջակցություն և ամրապնդում` նրանց հետագա անկախ կյանքին հասնելու համար։ Հարկ է նաև նշել երեխաների հետ աշխատող մասնագետների պակասը, վերականգնողական ծառայությունների կամ երեխաների անհատական կարիքների վրա կենտրոնացած ծառայությունների սակավությունը և նրանց աշխարհագրական հասանելիությունը:
Երեխաների նկատմամբ բռնության կանխարգելումը, դեպքերին ժամանակին, համակարգված, երեխաներին հարմար և արդյունավետ արձագանքելը, երեխաների իրավունքների և նրանց պաշտպանության մեխանիզմների մասին իրենց երեխաների կամ հասարակության իրազեկվածության բացակայությունը դեռևս մարտահրավեր է:
Այստեղ պետք է նշել ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների առանձնահատուկ դերը երեխաների բարեկեցության ապահովման գործընթացում, որոնց աջակցությունն ու հզորացումը ծառայում են ընդհանուր նպատակին՝ երեխաների իրավունքների արդյունավետ պաշտպանությանը։ ՄԱԿ-ի Երեխայի իրավունքների կոմիտեն երկրի վերջին քայլերը գնահատել է որպես վտանգավոր և անհամատեղելի հռչակագրի նպատակների հետ։ Մասնավորապես, օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին օրենքի ընդունումը, որը ստեղծում է երկրում առանց այն էլ անբավարար ծառայությունների հետագա կրճատման վտանգը, ինչը կարող է բացասաբար անդրադառնալ Վրաստանում երեխաների իրավական վիճակի վրա։
Երեխաների իրավունքների մասին խոսելիս հատկապես կարևոր է ընդգծել Վրաստանի Սահմանադրությամբ, Երեխայի իրավունքների հռչակագրով և երեխաների իրավունքների օրենսգրքով երաշխավորված իրավունքների և ազատությունների խթանումը երեխաների կարծիքը լսելու, մասնակցության և արտահայտման վերաբերյալ։ Երեխաները պետք է կարողանան մասնակցել որոշումների կայացման բոլոր գործընթացներին, որոնք ազդում են իրենց վրա և արտահայտել իրենց կարծիքը իրենց համար ընդունելի ձևով: Եվ պետության պարտավորությունն է յուրաքանչյուր որոշում կայացնելիս և յուրաքանչյուր գործողություն իրականացնելուց առաջ գնահատել նշվածի ազդեցությունը երեխաների բարեկեցության վրա և միայն դրա հիման վրա որոշում կայացնել՝ ելնելով երեխաների շահերից։
Վերջերս, խոսքի ազատությունից ելնելով, երեխաները դարձել են սպառնալիքների, ատելությամբ լցված և վիրավորական կոչերի, խարանիչ հայտարարությունների հասցեատեր։ Անընդունելի է, երբ քաղաքացիական ակտիվիստների, ընդդիմադիր և իշխող կուսակցության քաղաքական գործիչների անչափահաս երեխաները դառնում են սպառնալից հաղորդագրությունների ստացող։ Սա ևս մեկ անգամ մատնանշում է երեխաների անվտանգության, երկրում նրանց իրավունքների պաշտպանության և այս գործընթացում հասարակության ներգրավվածության առկա իրավիճակը, քանի որ երեխաների անվտանգությունը և նրանց պաշտպանությունը պետք է լինեն մեզանից յուրաքանչյուրի հիմնական արժեքներից և պարտավորություններից մեկը:
Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը շնորհավորում է երեխաներին, Երեխաների պաշտպանության միջազգային օրվա առթիվ և մաղթում նրանց ապրել եվրոպական երկրում՝ ապահով և բարեկեցիկ միջավայրում, որտեղ նրանցից յուրաքանչյուրի իրավունքներն ու ազատությունները կպաշտպանվեն հավասարապես։
Ժողովրդական պաշտպանի գրասենյակը, ինչպես անհատական, այնպես էլ համակարգային մակարդակով, շարունակում է գնահատել երեխաների իրավական վիճակը և իրենց իրավասությունների շրջանակներում իրականացնել համապատասխան միջոցներ՝ նրանց անվերապահորեն պաշտպանելու նպատակով։