Անցած օրերի ընթացքում լրատվամիջոցներում խտրականությունը խրախուսելու երեք անընդմեջ փաստ է բացահայտվել, ինչը Ժողովրդական պաշտպանը ուշագրավ խնդիր է համարում։

Առաջին դեպքում՝ 2022 թվականի հոկտեմբերի 12-ին, Աջարիայի հեռուստատեսության «Մեծ ընդմիջում» հաղորդման ժամանակ հաղորդավարներից մեկը կատակել է խուլերի մասին, որին հետևել է հաղորդավարների ծիծաղը։[1] 2022 թվականի հոկտեմբերի 18-ին «Ֆորմուլա» հեռուստաալիքի «Առավոտը ֆորմուլայում» հաղորդմանը հրավիրված հյուրը զուգահեռ է անցկացրել տիրոջ կողմից շան խնամքի և ծնողի կողմից երեխայի դաստիարակության միջև, ինչի կապակցությամբ, նա օրինակ անվանել է աուտիստիկ սպեկտրով երեխաների: [2] Իր հերթին հաղորդման հաղորդավարները այդ համեմատությունը չեն տարանջատել:

Նշենք, որ հանրության սուր արձագանքից հետո երկու հաղորդումների սոցիալական ցանցերի էջերում վերոնշյալ դեպքերի վերաբերյալ[3] պարզաբանումներ են արվել։ Բացի այդ, «Առավոտը ֆորմուլայում» հաղորդաշարի ստեղծագործական թիմը բացահայտ դժգոհություն է հայտնել հաղորդման բովանդակության վերաբերյալ և ներողություն խնդրել ժամանակին չարձագանքելու համար, ինչը լրատվամիջոցների կողմից դրսևորած պատասխանատվության լավ օրինակ է։

Աջարիայի հեռուստատեսության «մեծ ընդմիջման» պարզաբանումը, մեծ հաշվով, տեղի ունեցածի արդարացնող բովանդակություն ուներ։ Հաղորդման հաղորդավարները փաստի մասին խոսել են հաջորդ օրը, [4] երբ հաղորդավարը ներողություն է խնդրել։ Այնուամենայնիվ, արձագանքը դեռևս չի պարունակում սխալի հաստատում: Հաղորդավարները հիմնականում շեշտել են, որ տեսանյութը համատեքստից դուրս է տարածվել, և որ հասարակության արձագանքը տխուր է ու անսպասելի։ Հաղորդման խմբագիրը ավելի ուշ նշել է. «Կարծում եմ՝ դա ոչ մի աղետալի բան չէ, դա կարող է պատահել ցանկացածի հետ, նրանք կարող են միտումնավոր սխալ բան անել, պարզապես դրան հաջորդած արձագանքը, կարծում եմ, լրիվ ոչ ադեկվատ էր»։ [5]

Ժողովրդական պաշտպանի գնահատմամբ՝ նման բացատրությունը, որը չի հանգեցրել փաստի հստակ դատապարտման, չի կարող պատշաճ արձագանք համարվել՝ կատարվածի վնասակար էությունը գիտակցելու արդյունքում, ինչը հատկապես ցավալի է՝ «Հանրային հեռարձակողի Աջարիայի հեռուստատեսություն և ռադիոյի» կարգավիճակի նախատեսմամբ: Աջարիայի հեռուստատեսությունը հանրային ֆինանսավորվող և հաշվետու հեռարձակող է, որի նպատակն է տրամադրել տարբեր ծրագրեր, որոնք համապատասխանում են հանրային շահերին: Բացի այդ, հեռարձակողը պարտավոր է իր հաղորդումներում հաշվի առնել հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերը։ Վրաստանի «Հեռարձակման մասին» օրենքը որպես առանձին պարտավորություն առանձնացնում է հաշմանդամություն ունեցող անձանց ներուժի խթանումը և նրանց ներդրումը հասարակական կյանքում՝ հանրային իրազեկվածության բարձրացման նպատակով։ Այսպիսով, Աջարիայի հեռուստատեսությունը, որպես հանրային հեռարձակող, կարելի է ասել, որ կրում է կրկնակի պատասխանատվություն՝ աջակցելու հանդուրժողականության և հավասարության սկզբունքներին։

Ինչ վերաբերում է երրորդ փաստին, հոկտեմբերի 20-ին խտրականության խրախուսման հերթական դեպք է գրանցվել՝ «Ֆորմուլա» հեռուստաալիքի «Ֆորմուլա 12» հաղորդաշարում։ Հանրային դպրոցներից մեկում ենթադրյալ բռնության դեպքի լուսաբանման ժամանակ հնչել է ուսուցչի մեկնաբանությունը, [6] որը դպրոցում տեղի ունեցած միջադեպը դիտարկել է երեխայի մտավոր զարգացման ուշացման հետ։ Ճիշտ է, հեռուստահաղորդավարը ուսուցչի մեկնաբանությունը գնահատել է որպես խարան և կարծրատիպեր պարունակող և ուղիղ եթերում տարանջատվել է նրա հայացքներից, սակայն մեկնաբանությունը նախապես ձայնագրվել է, ինչը թույլ է տվել այն եթեր հեռարձակել առանց խտրականություն խրախուսող հատվածի։

Հաշմանդամություն ունեցող անձանց նկատմամբ խարան և կարծրատիպեր պարունակող վերաբերմունքը դեռևս ամուր արմատավորված է հասարակության մեջ: Նրանցից շատերը մեկուսացված են հասարակությունից, ինչի պատճառով նրանք հաճախ դառնում են խտրականության զոհ՝ օգտվելով մարդու տարրական իրավունքներից և ազատություններից։ Նման հրապարակային արտահայտությունը, որը պարունակում է բովանդակություն, որը ծաղրում կամ նսեմացնում է նրանց արժանապատվությունը, ավելի է ամրապնդում կարծրատիպերն ու նախապաշարմունքները, որոնք թույլ չեն տալիս հաշմանդամություն ունեցող անձանց ինքնուրույն ապրել և մասնակցել հասարակական կյանքին:

Ըստ այդմ, Ժողովրդական պաշտպանը ևս մեկ անգամ կոչ է անում լրագրողներին և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներին թույլ չտալ խտրական արտահայտությունների տարածումը մեդիա տարածքում և հատուկ ուշադրություն դարձնել նրանց դերին հասարակության մեջ կարծրատիպերի ու խարանի հաղթահարման գործընթացում և երկրում իրավահավասարության գաղափարի կայացման նպաստելու գործում։

---

[1] Հասանելի է. https://rb.gy/xymj4g

[2] Հասանելի է. https://rb.gy/xymj4g

[3] Տես. https://rb.gy/nkkqox; https://rb.gy/eurxdx

[4] Տես. https://rb.gy/tqyenx

[5] Տես. https://rb.gy/tqyenx

[6] Հասանելի է. https://rb.gy/brohoi