Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը կոչ է անում Սահմանադրական դատարանին քննարկել այն սահմանադրական հայցերը, որոնցով վիճարկվող նորմերը պահանջվում է հնարավորինս արագ կասեցնել։

«Վրաստանի սահմանադրական դատարանի մասին» Վրաստանի օրգանական օրենքի 25-րդ հոդվածի 5-րդ կետի համաձայն, «եթե սահմանադրական դատարանը գտնում է, որ նորմատիվ ակտի գործողությունը կարող է անուղղելի հետևանքներ առաջացնել կողմերից մեկի համար, կարող է մինչև գործով վերջնական որոշում կայացնելը կամ ավելի կարճ ժամկետով կասեցնել ակտի կամ դրա համապատասխան մասի գործողությունը։

Հաշվի առնելով սահմանադրական արդարադատության համակարգի առանձնահատկությունները՝ վիճարկվող ակտի կասեցման մեխանիզմը պաշտպանում է հայցվորին իրավունքի անխուսափելի և անդառնալի խախտումից և ապահովում է սահմանադրական դատարանի միջոցով մարդու իրավունքների արդյունավետ պաշտպանության հնարավորությունը։ Սահմանադրական դատարանի օրենսդրությունը նախատեսում է վիճարկվող նորմի գործողության կասեցում միայն այն դեպքում, երբ առկա է կողմի համար անուղղելի հետևանքների հանգեցնելու իրական վտանգ։ Ըստ այդմ, վիճարկվող նորմի գործողության կասեցման ինստիտուտը միտված է կանխելու այն անխուսափելի և անդառնալի սպառնալիքները, որոնք կարող են չշտկվել անգամ սահմանադրական դատարանի կողմից այս արարքը հակասահմանադրական ճանաչելուց հետո։

Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը, որպես սահմանադրական դատավարության կողմ, ներկայումս պահանջում է կասեցնել վիճարկվող նորմը իր երեք սահմանադրական հայցերում։ Սրանք են՝ 1684, [1] 1700[2] և 1724[3] համարներով գրանցված սահմանադրական հայցերը, որոնք Սահմանադրական դատարանում գրանցվել են համապատասխանաբար 2022 թվականի փետրվարի 17-ին, մայիսի 6-ին և օգոստոսի 23-ին։

Հատկանշական է, որ վերոնշյալ հայցերից 2-ն ուղղակիորեն վերաբերում են մարդու առողջության և անվտանգության պաշտպանությանը։ Մասնավորապես, 1684 համարով գրանցված սահմանադրական հայցը վերաբերում է առանձին կատեգորիայի անձանց հեպատիտ C-ի վերացման ծրագրի հավասար օգտագործման իրավունքի սահմանափակմանը։ Իսկ #1724 սահմանադրական հայցով, վիճելի են 2022 թվականի հունիսի 23-ին Վրաստանի խորհրդարանի կողմից արագացված կարգով ընդունված օրենսդրական փոփոխությունները, որոնք հնարավորություն են տվել Բաթումում շինարարություններ իրականացնել՝ առանց շենքի կայունության, հրդեհային անվտանգության և տարհանման նորմերի պաշտպանության։

Ժողովրդական պաշտպանի կողմից 1700 համարով գրանցված սահմանադրական հայցի համաձայն՝ 2021 թվականի դեկտեմբերին արագացված կարգով ընդունված փոփոխությունները, որոնցով. Չորս անգամ ավելացավ դատավորների այլ դատարաններ առանց իրենց ցանկության գործուղման ժամկետները. Նաև դատավորների կարգապահական պատասխանատվության գործընթացում ի հայտ եկավ դատավորներին գործից հեռացնելու հնարավորությունը, ինչը հնարավորություն է տալիս անհապաղ դադարեցնել դատավորի լիազորությունները։ Ընդունելի է հաշվի առնել, որ նույնաբովանդակ սահմանադրական հայցով Սահմանադրական դատարան են դիմել նաև գործող դատավորները։ Իր հերթին, այս պնդումների հիմնավորվածությունը կիսել է Վենետիկի հանձնաժողովը: [4]

Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը կոչ է անում Սահմանադրական դատարանին հնարավորինս սեղմ ժամկետներում վերանայել սահմանադրական հայցերը, որոնցով հայցվորը պահանջում է կասեցնել վիճարկվող նորմը, քանի որ եթե վիճարկվող նորմերը շարունակեն գործել, ապա հնարավոր է նման արդյունքներ ստանալ, որը չի կարող շտկվել նույնիսկ եթե նորմը հակասահմանադրական ճանաչվի։

[1] https://www.constcourt.ge/ka/judicial-acts?legal=13299 ;

[2] https://www.constcourt.ge/ka/judicial-acts?legal=13299 ;

[3] https://www.constcourt.ge/ka/judicial-acts?legal=13299 ;

[4] Հաշվետվությունը հասանելի է. https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2022)010-e .