Ժողովրդական պաշտպանի ճեպազրույցը ընթացիկ իրադարձությունների վերաբերյալ
«2024 թվականի դեկտեմբերի 10-ին Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը դարձավ 76 տարեկան։ Այս օրը առանձնահատուկ պատմական արժեք ունի և սկիզբ է առնում 1948 թվականի դեկտեմբերի 10-ից, երբ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան հաստատեց Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը։ Նույնիսկ այս կարևորագույն միջազգային ակտի ընդունումից 76 տարի անց Վրաստանը կանգնած է մարտահրավերի առաջ՝ ապահովելու, որ մարդու հիմնարար իրավունքներն ու ազատությունները պաշտպանված և հասանելի լինեն յուրաքանչյուր անհատի համար հավասարապես՝ հաշվի առնելով իրավահավասարության սկզբունքները։
Ավանդաբար Ժողովրդական պաշտպանը հատուկ այս օրվան նվիրված հայտարարությամբ ընդգծում է այն բոլոր հիմնական մարտահրավերները, որոնք առկա են երկրում՝ մարդու իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության առումով։ Սակայն այս տարի տարբեր հարցերը գնահատելու փոխարեն որոշեցի կենտրոնանալ գլխավոր ու կարեւոր խնդրի վրա ու արձագանքել դրան, որն ամենահրատապն է։
Նոյեմբերի 28-ից Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանի ինստիտուտը ակտիվորեն հետևում է Թբիլիսիում և Վրաստանի շրջաններում շարունակվող բողոքի ակցիաներին, և մենք մշտապես գնահատում ենք ստեղծված իրավիճակը մարդու իրավունքների պաշտպանության առումով։
Ինչպես նշվեց իմ ակնարկներից շատերում, խոսքի ազատությունը և խաղաղ հավաքները մարդու հիմնարար իրավունքներն են, որոնք պետք է պաշտպանված լինեն: Այնուամենայնիվ, մենք բոլորս տեսնում ենք, որ հավաքների իրավունքի պաշտպանության առումով հիմնական մարտահրավերը, որը բացահայտվել է այս ակցիաների ժամանակ, այն է, որ մասնակիցների փոքր խմբի կողմից օրենքի խախտմանն ի պատասխան անհատական և համամասնական միջոցներ ձեռնարկելու փոխարեն, պետությունը, իսկ այս դեպքում՝ Ներքին Գործերի նախարարությունը որոշումներ է կայացնում ամբողջ հավաքներ ցրելու մասին։ Ժողովրդական պաշտպանը ևս մեկ անգամ կոչ է անում Ներքին Գործերի նախարարությանը հատուկ ջանքեր ցուցաբերել նման դեպքերում և արձագանքել անհատների անօրինական գործողություններին՝ իրականացնելով անհատական, համաչափ արձագանքներ։
Հաջորդ խնդիրը, որը ես բազմիցս գնահատել եմ, վերաբերում է ցրման սկսվելուց անմիջապես հետո անձանց նկատմամբ ոչ պատշաճ վերաբերմունքի դեպքերին, ինչը պահանջում է ժամանակին և օբյեկտիվ քննություն, որպեսզի անպատժելիության սինդրոմը չխրախուսի իրավախախտումները և չհանգեցնի նույնիսկ ավելի ծանր հետևանքներ:
Նոյեմբերի 28-ից հետո ես և իմ ներկայացուցիչները այցելություններ ենք կատարել ձերբակալվածներին և վիրավորներին տեսակցելու համար.
Նոյեմբերի 28-ից դեկտեմբերի 10-ն ընկած ժամանակահատվածում այցելել ենք ակցիաների ժամանակ ձերբակալված և վիրավորված 327 անձի։
Նրանցից 225-ը նշում են ոչ պատշաճ վերաբերմունքի մասին։
157 մարդ ունի տեսանելի վնաս.
Մեկ անգամ ևս կոչ եմ անում Հատուկ քննչական ծառայությանը՝ համապատասխան արագ և արդյունավետ քննչական գործողություններ իրականացնել։
Հանրությանը հայտնի է նաև, որ դեկտեմբերի 9-ը իրավապաշտպանների օրն է։ Լրագրողները նույնպես պատկանում են իրավապաշտպաններին, և ես կցանկանայի հատկապես այս տարի ընդգծել դրանք։ Ցավոք, ներկա ժամանակահատվածում բազմաթիվ լրագրողներ և լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ տուժել են, նրանցից մի քանիսը դեռևս գտնվում են բուժհաստատություններում, խոչընդոտվել է նրանց գործունեությունը, վտանգված է նրանց ֆիզիկական անվտանգությունն ու կյանքը։ Եվս մեկ անգամ պետք է ասել, որ այս դեպքերից յուրաքանչյուրը պետք է հետաքննվի, և համապատասխան անձինք պատասխանատվության ենթարկվեն, և պետությունը ապահովի լրագրողների գործունեության համար անվտանգ միջավայրի ստեղծումը։ Իմ կողմից ևս մեկ անգամ շնորհակալություն եմ հայտնում ձեզնից յուրաքանչյուրին՝ լրագրողների և օպերատորների աշխատանքի համար։
Ի վերջո, պետությունը և համապատասխան կառույցները պատասխանատու են մարդու իրավունքների պաշտպանության և յուրաքանչյուր մարդու անվտանգության համար: Չի թույլատրվում փողոցում ֆիզիկական գործողություններ կատարել անհայտ խմբերի մարդկանց հետ կամ ստեղծել նման խմբեր հասարակական կարգը կամ քաղաքացիներին պաշտպանելու նպատակով։ Պետությունը պարտավոր է արձագանքել դրան և թույլ չտալ ֆիզիկական կամ այլ առերեսումներ անհատների միջև և մարդու իրավունքների խախտում։