Փերիայի Սբ. Մատատա առաքյալի անվան գիշերօթիկ դպրոցի մոնիտորինգ
2021 թվականի հունիսի 15-ին Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանի ներկայացուցիչներն այցելել են Փերիա գյուղի Սուրբ Մատաթա առաքյալի անվան հիմնադրամի պանսիոնատ։ Այցի ընթացքում Ժողովրդական պաշտպանի ներկայացուցիչները հանդիպել են հաստատության ղեկավարների և դաստիարակների հետ, ստուգել և գնահատել են պանսիոնատի ֆիզիկական միջավայրը, ուսումնասիրել հաստատության փաստաթղթերը և զրուցել դաստիարակվողների հետ։
Չնայած երեխաների կենսամիջավայրի ֆիզիկական դասավորությանը և առաջին անհրաժեշտության պարագաների ապահովմանը, մոնիտորինգը պանսիոնատում հայտնաբերեց մի շարք մարտահրավերներ, այդ թվում՝ հաստատության և շահառուների փաստաթղթերի պատրաստում, առանց երեխաների պատշաճ գրանցման ապրելու կամ երեխաների սոցիալականացման, պատրաստակամություն անկախ ապրելու տեսանկյունից: Հարկ է նշել, որ գիշերօթիկ հաստատությունում խնամքի ձևն ամբողջությամբ կրում է ինստիտուցիոնալ բնույթ և չի ստեղծում ընտանեկան միջավայր, որը հարմարեցված կլինի յուրաքանչյուր երեխայի անհատական կարիքներին:
Գիշերօթիկ դպրոցի կանոնները, փակ միջավայրը, դպրոցի դասավորվածությունը և շենքի ներսում տարբեր արվեստ/կրթական շրջանակները ստիպում են երեխաներին կտրվել արտաքին աշխարհից և անառողջ կապվածություն կազմել պանսիոնատին։ Նաև անչափահասները տեղեկացված չեն իրենց իրավունքների, բռնության ձևերի և պաշտպանության մեխանիզմների մասին։
Տագնապալի է պետական խնամքի գործակալության սոցիալական աշխատողների այցելությունների բացակայությունը պանսիոնատ։ Սոցիալական աշխատողները անհատական, վստահության վրա հիմնված հաղորդակցություն չունեն երեխաների հետ, ինչը ոչ միայն երեխայի խնամքի մասին Վրաստանի օրենսդրության խախտում է, այլև էապես խոչընդոտում է անչափահասների իրավունքների պաշտպանությանը և անվստահություն է առաջացնում պետական խնամքի գործակալության նկատմամբ։
Դիտարկման ավարտին Ժողովրդական պաշտպանի ներկայացուցիչները գերատեսչությունների ղեկավարներին տեղեկացրել են մշտադիտարկման արդյունքում հայտնաբերված խնդրահարույց խնդիրների մասին և տվել համապատասխան հանձնարարականներ։
Գիշերօթիկ դպրոցում անցկացված մոնիտորինգի արդյունքները ևս մեկ անգամ ցույց տվեցին, որ խոշոր հաստատությունների ինստիտուցիոնալ դասավորությունը հնարավոր չէ ապահովել և, ընդհակառակը, հակասում է երեխային անհատական կարիքներին հարմարեցված ընտանեկան միջավայրում դաստիարակելու պարտավորությանը։
Ժողովրդական պաշտպանը կոչ է անում պետական գերատեսչություններին ժամանակին ձեռնարկել բոլոր արդյունավետ միջոցները ապաինստիտուցիոնալացման գործընթացը դյուրացնելու համար՝ ապահովելու անչափահասների պետական խնամքի տակ դաստիարակությունը ընտանեկան միջավայրում։
Անհրաժեշտ է ընդլայնել երեխաներին և նրանց կենսաբանական ընտանիքներին աջակցելուն և հզորացնելուն ուղղված ծառայություններն ու ռեսուրսները, ինչը կնպաստի երեխաների վերաինտեգրմանը կենսաբանական ընտանիքներ և կկանխի անչափահասներին հանրային խնամքի տակ տեղավորելը:
