Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանն արձագանքում է 2022 թվականի սեպտեմբերի 17-ին՝ «Պիրվելի» հեռուստաընկերության եթերում լայնածավալ գաղտնի հսկողության և գաղտնալսման մասին լուրերին։ Հրապարակված տեղեկատվությունը ներառում էր տարբեր քաղաքական գործիչների գաղտնալսման ու տեղաշարժի մասին տեսա, աուդիո և գրավոր նյութեր, փակ խմբերից ստացված տեղեկություններ, որոնք իբր ձեռք են բերել Պետական ​​անվտանգության ծառայության ներկայացուցիչները։

Նախ ուզում ենք նշել, որ ձայնագրության հրապարակումից 3 օր անց էլ Պետական ​​անվտանգության ծառայությունը հայտարարություն չի տարածել և չի հերքել, որ ձայնագրության մեջ նշված անձինք իրենց համակարգում չեն աշխատում։ Նշվածն ավելի արժանահավատություն է հաղորդում լրագրողների հայտարարած տեղեկատվությանը։

Պետական ​​զանգվածային անօրինական հսկողության պայմաններում անհնար է դառնում մարդու իրավունքների իրացումը։ Ազատ ընտրությունների անցկացում, արդար դատարանների առկայություն, անկախ ինստիտուտների գործարկում, ակտիվիստների համար քաղաքացիական տարածք և այլ իրավունքների ազատ օգտագործում՝ այս ամենը բացառվում է, երբ նկատվում է անձնական կյանքի հսկողության նման մասշտաբ։

Սյուժեի մեջ ներկայացված անձնական կյանքի լայնածավալ և տոտալ վերահսկողության օրինական նպատակը չի կարող գոյություն ունենալ և արդարացվել պետական ​​կամ հասարակական որևէ նպատակով։ Առանձին-առանձին հարկ է նշել պետական ​​մարմինների ներկայացուցիչների քաղաքականացվածության մասշտաբները, որոնք հստակորեն մատնանշվում են տարածված գրառումներում, և պետության ներկայացուցիչն իրեն նույնացնում է կոնկրետ քաղաքական կուսակցության հետ։

Վրաստանում գործող հասարակական կազմակերպությունները և Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը բազմիցս նշել են, որ Վրաստանում անձնական կյանքի պաշտպանության մոնիտորինգի մեխանիզմները բավարար չեն։ 2017 թվականին մենք դիմել ենք Սահմանադրական դատարան և պահանջել, որ բավարար երաշխիքների պատճառով գաղտնի հսկողությունը կարգավորող օրենսդրությունը հակասահմանադրական ճանաչվի։ Սահմանադրական դատարանը գործի քննությունն ավարտել է 2018 թվականի սկզբին և դրանից հետո որոշում չի կայացրել՝ դրանով իսկ չկատարելով Սահմանադրության գերակայությունը պաշտպանելու պարտականությունը։

Խորհրդարանական վերահսկողության մեխանիզմները, ցավոք, այս ուղղությամբ նույնպես չեն աշխատում (դրանց անարդյունավետության մասին իր զեկույցներում խոսել է նաև պետական ​​տեսուչը)։ 2021 թվականի սեպտեմբերին հրապարակված գաղտնի գրառումների բացահայտումից հետո Ժողովրդական պաշտպանը միջնորդել է խորհրդարանական վերահսկողական մեխանիզմի շրջանակներում Պետական ​​անվտանգության ծառայության ղեկավարին հրավիրել խորհրդարան, ինչը չիրականացվեց։ Հակառակ դրան, 2021 թվականի դեկտեմբերին Վրաստանի խորհրդարանը վերացրեց անձնական տվյալների պաշտպանության համար պատասխանատու պետական ​​մարմինը և պաշտոնանկ արեց նրա ղեկավարին՝ դրանով իսկ ավելի թուլացնելով գաղտնիության վերահսկողության համակարգի արդյունավետությունը։

Ազգային մակարդակով ենթադրյալ ապօրինի գաղտնալսման գործի քննությունը դատախազության իրավասությունն է, ուստի ևս մեկ անգամ կոչ ենք անում հնարավորինս սեղմ ժամկետներում իրականացնել արդյունավետ քննություն և բոլոր անձանց, ում իրավունքները խախտվել են ճանաչել որպես տուժող: Բացի այդ, անհրաժեշտ է, որ տվյալ գործի քննության ընթացքը լինի թափանցիկ և տեղեկատվությունը պրոակտիվ տրամադրվի հանրությանը։ Ցավալի է, որ դատախազությունը Ժողովրդական պաշտպանի գրասենյակին չի տրամադրել վերոհիշյալ քննության նյութերին հասանելիությունը։

Այնուամենայնիվ, անձնական կյանքի իրավունքն արդյունավետ պաշտպանելու համար Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը կոչ է անում բոլոր համապատասխան անձանց առավելագույնս օգտագործել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան դիմելու մեխանիզմը։

Միևնույն ժամանակ, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանին խնդրում ենք առաջնահերթորեն քննարկել Վրաստանից ուղարկված անձնական կյանքի մասին դիմումները, որոնք վերաբերում են գաղտնի հսկողությանը։