Սահմանադրական դատարանը կիսել է Ժողովրդական պաշտպանի դատարանի ընկերոջ կարծիքը
Ժողովրդական պաշտպանը դրական է գնահատում Վրաստանի Սահմանադրական դատարանի 2024 թվականի նոյեմբերի 20-ի որոշումը «Գիորգի Գուլաբերիձեն և Բադրի Շուշանիձեն ընդդեմ Վրաստանի խորհրդարանի» գործով, որը կիսել է Ժողովրդական պաշտպանի դատարանի ընկերոջ (Amicus Curiae) կարծիքը։
Դատարանը հակասահմանադրական է ճանաչել Վրաստանի քրեական դատավարության օրենսգրքի հոդվածի նորմատիվ բովանդակությունը, որը փոխարինող դատավորին, ում նշանակումը չի կայացել գործը քննող դատավորին փոխանցելու փուլում, զրկում է գործի/առանձին ապացույցների կրկին քննարկման/հետազոտման հնարավորությունից, այն դեպքում երբ.
Ա) Մինչ գործին նրա ներգրավվելը հետազոտվել են այնպիսի ապացույցներ, որոնց հավաստիության գնահատումը պահանջում է դատավորի անմիջական, անձնական մասնակցությունը.
Բ) Կա կոնկրետ հարց/ապացույց պարզաբանելու անհրաժեշտություն, և փոխարինող դատավորը մինչև գործի մեջ ընդգրկվելը չի կարողանում ամբողջությամբ գնահատել իր կողմից հետազոտված ապացույցները՝ ծանոթանալով գործի նյութերին:
Տարիների ընթացքում Ժողովրդական պաշտպանն իր խորհրդարանական զեկույցներում մատնանշել է ընդհանուր դատարանների պրակտիկայում հաստատված թերությունները։ Մասնավորապես, շատ քրեական գործերով գործի ըստ էության քննությունը սկսվելուն պես փոխարինող դատավորներ չեն նշանակվել, իսկ շատ դեպքերում, երբ փոխվել է դատարանի կազմը, գործի ըստ էության քննությունը նորից չի սկսվել։ Իսկ դատավճիռները հիմնված են եղել այն ապացույցների վրա, որոնք որոշում կայացնող դատավորն ուղղակիորեն չի հետազոտել։
Ժողովրդական պաշտպանի դատարանի ընկերոջ կարծիքով՝ օրենքի նորմատիվ բովանդակությունը, ըստ որի՝ հնարավոր է փոխարինող դատավոր նշանակել գործի վերանայումն սկսելուց հետո, երբ գործում առկա ապացույցների մեծ մասն արդեն մեկ այլ դատավորի կողմից անցկացված նիստերում հետազոտվել է և գործի վերանայումը նորից չի սկսվում, հակասում է ապացույցների անմիջական հետազոտման սկզբունքին։ Եվ այս սկզբունքի խախտմամբ կայացված դատավճիռը չի կարող համապատասխանել արդար դատաքննության իրավունքով պաշտպանվող չափանիշին։
Ժողովրդական պաշտպանը հուսով է, որ նշված որոշման իրականացումը կվերացնի ընդհանուր դատարանների պրակտիկայում առկա բացերը, ինչն իր հերթին կապահովի մեղադրյալի արդար դատաքննության իրավունքի կարևոր ասպեկտի պաշտպանությունը։