Ժողովրդական պաշտպանի գնահատմամբ՝ Նիկա Գվարամիայի քրեական գործում հաստատված է քաղաքական դրդապատճառը
Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանն ավարտել է Նիկա Գվարամիայի վերաքննիչ դատավճռի ուսումնասիրությունը և գտնում է, որ Նիկա Գվարամիայի քրեական գործում խախտված է Մարդու իրավունքների եվրոպական հռչակագրի 18-րդ հոդվածը (մարդու իրավունքների սահմանափակում՝ ոչ պայմանական/քաղաքական դրդապատճառներով)։ Այս գնահատականը հիմնված էր ոչ միայն դատարանների որոշումների և գործի նյութերի ուսումնասիրության վրա, այլև Նիկա Գվարամիայի վերաբերյալ պետական պաշտոնյաների հրապարակային հայտարարությունների (նախքան ազատազրկումը և դրանից հետո), ինչպես նաև երկրում լրատվամիջոցների միջավայրի վերլուծությունը:
Ժողովրդական պաշտպանի գնահատմամբ՝ Նիկա Գվարամիայի նկատմամբ կայացված վերաքննիչ դատավճիռը հիմնավորված չէ, խոսքը կորպորատիվ գործողությունների համար քրեական պատասխանատվության ենթարկելու մասին է, և գործում քաղաքական դրդապատճառը գերազանցում է արդարադատության շահը։
Նիկա Գվարամիան Թբիլիսիի քաղաքային դատարանի դատավճռով մեղավոր է ճանաչվել Քրեական օրենսգրքի 220-րդ հոդվածի[1] երկու (այսպես կոչված՝ գովազդի և մեքենայի) դրվագներով և դատապարտվել 3 տարի 6 ամիս ազատազրկման և 50 հազար լարի տուգանքի։
Այսպես կոչված Գովազդի դրվագի առնչությամբ Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը, դատարանի ընկերոջ կարծիքով,[2] 2019 թվականին դիմել է Թբիլիսիի քաղաքային դատարան, որտեղ նշել է, որ Նիկա Գվարամիայի մեղադրանքի նման բիզնես որոշումը չի կարող հանգեցնել ոչ միայն քրեական, այլ նույնիսկ կորպորատիվ պատասխանատվություն: Ինչ վերաբերում է այսպես կոչված Ավտոմեքենայի դրվագի վերաբերյալ Ժողովրդական պաշտպանը հրապարակել է գործի քննության արդյունքները 2022 թվականի հունիսի 8-ին և նշել, որ անգամ այս մասով քրեական հանցագործության նշաններ չեն հաստատվել, ինչպես նաև առանց պատշաճ հիմնավորված են մնացել[3] առանցքային փաստական հանգամանքները։ Բացի այդ, առաջին ատյանի դատավճռի համեմատ պատիժը գնահատել ենք չարդարացված։ Էական թերություններով արդարադատության իրականացման պատճառով Ժողովրդական պաշտպանը դիմել է Վրաստանի նախագահին՝ ներման իրավունքն օգտագործելու նպատակով։[4]
Թբիլիսիի վերաքննիչ դատարանի վճռով Նիկա Գվարամիայի պատիժը խստացվել է չհիմնավորված պատճառներով, իսկ 50 հազար լարի տուգանքը փոխվել է 3 տարի 6 ամիս ազատազրկմամբ։ Մնացած մասում, վերաքննիչ դատարանի վճիռը, ինչպես առաջին ատյանի դատավճիռը, հիմնավորումներ չի պարունակում հիմնական ու առանցքային հարցերի վերաբերյալ, և մեր բոլոր մեկնաբանություններն ու գնահատականները դեռևս տեղին են։
Ելնելով այն հանգամանքից, որ պաշտպանական կողմը նշում էր հռչակագրի 8-րդ հոդվածը, Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանն ուսումնասիրել է նշված գործով այս հարցը։ Հաշվի առնելով քաղաքական գործիչների հայտարարությունները, երկրում տիրող մեդիա միջավայրը, տեղական և միջազգային գործընկերների գնահատականները և հաշվի առնելով այն, որ արդարադատությունն իրականացվել է էական արատներով, իսկ ազատազրկումը կիրառվել է միայն Նիկա Գվարամիայի նկատմամբ, դա հստակորեն հաստատում է. որ գործով քաղաքական նպատակը գերակշռում է իրավական նպատակին։ Սա հատկապես տեսանելի է այն ֆոնին, որ Նիկա Գվարամիայի քրեական գործով կայացված դատավճիռները չեն համապատասխանում քրեական իրավունքի հիմնարար սկզբունքներին և ունեն հիմնավորման խնդիր։ Ժողովրդական պաշտպանի գնահատականը հիմնված է Մարդու իրավունքների եվրոպական հռչակագրի և միջազգային կազմակերպությունների մոտեցումների վրա։
«Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանի մասին» օրգանական օրենքի 21-րդ հոդվածի «Թ» ենթաբաժնի համաձայն՝ մենք ևս մեկ անգամ դիմում և կոչ ենք անում Վրաստանի նախագահին օգտագործել Նիկա Գվարամիայի նկատմամբ իր տրամադրության տակ գտնվող ներման մեխանիզմը։
Հասարակությանը ցանկանում ենք հիշեցնել, որ Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանն արդեն երկրորդ անգամ է արարքը գնահատում որպես Եվրոպական հռչակագրի 18-րդ հոդվածի խախտում։ Առաջին նման դեպքը եղել է այսպես կոչված Քարտեզագրողների գործը:
[1] Ձեռնարկությունում կամ այլ կազմակերպությունում ղեկավարության, ներկայացուցչի կամ այլ հատուկ լիազորությունների օգտագործումը այս կազմակերպության օրինական շահերին հակառակ՝ իր կամ ուրիշների համար օգուտ կամ առավելություն ստանալու նպատակով, ինչը զգալի վնաս է հասցրել:
[2] Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանի դատարանի ընկերոջ կարծիքը 04.11.2019 թ. N15-11/11857 տես. <https://www.ombudsman.ge/res/docs/2019110416234655074.pdf> Վերջին անգամ դիտվել է. 22.11.2022 թ.
[3] Տես. < https://www.ombudsman.ge/res/docs/2022060723090639604.pdf >
[4] საქართველოს სახალხო დამცველის 2022 წლის 8 ივნისის N 15-11/5908 წერილი.
