Հետազոտության զեկույց՝ «Քրեակատարողական համակարգում կովիդ 19 համավարակի ազդեցությունը բանտարկյալների և անձնակազմի առողջության և այլ իրավական վիճակի վրա»
2022 թվականի մայիսի 11-ին, Վրաստանի Ժողովրդական պաշտպանը և «Կանխարգելում հանուն առաջընթացի» ոչ կառավարական կազմակերպությունը ներկայացրել են համատեղ հետազոտության զեկույց՝ «Քրեակատարողական համակարգում կովիդ 19 համավարակի ազդեցությունը բանտարկյալների և անձնակազմի առողջության և այլ տեսակի իրավական վիճակի վրա։ Ուսումնասիրությունը գնահատում է 2020 թվականի մարտից մինչև 2021 թվականը համավարակի պայմաններում Հատուկ քրեակատարողական ծառայության կողմից ձեռնարկված հատուկ միջոցների ազդեցությունը բանտարկյալների իրավական վիճակի վրա։
Հետազոտության համաձայն՝ վիրուսի տարածումը կասեցնելու ուղղությամբ ձեռնարկված միջոցները դրական ազդեցություն են ունեցել կովիդ 19-ի հիվանդության կանխարգելման վրա, ինչպես նաև նպաստել են կարանտինային տարածքների և կասկածելի հիվանդների մեկուսացմանը։ Անհնար է չնշել հաստատության անձնակազմի և բանտարկյալների զանգվածային և կանոնավոր PCR և հակագենի արագ թեստավորման կարևորությունը, որն առանցքային դեր է խաղացել հիվանդության վաղ հայտնաբերման գործում: Բուժանձնակազմի և կալանավորների հետ հարցազրույցներից պարզվել է, որ քրեակատարողական հիմնարկներում պատվաստումների գործընթացը լավ տեմպերով է ընթանում։ Նաև, 2017 թվականի նմանատիպ հետազոտության համեմատ, 2021 թվականին նվազել է այն հարցվածների մասնաբաժինը, ովքեր կարծում էին, որ սնունդը անբավարար է։
Հետազոտության արդյունքները ցույց են տվել, որ համավարակի ժամանակաշրջանում սահմանափակումների քաղաքականությունը չափից ավելի է օգտագործվել, և հնարավոր այլընտրանքային լուծումներ գտնելու համար համապատասխան ջանքեր չեն գործադրվել։ Պետական ինստիտուտի կողմից համապատասխան քայլեր չեն ձեռնարկվել բանտարկյալների թիվը կրճատելու ուղղությամբ։ Գնահատման ընթացքում հատուկ ուշադրություն է դարձվել բժշկական խնդիրներին։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ կրճատվել է բուժանձնակազմի թիվը, ինչը հանգեցրել է բուժօգնության ուշացման։ Ամբուլատոր ծառայությունների ուշացումների և կրճատումների պատճառով ավելացել են բանտարկյալների տեղափոխումները քաղաքացիական հատվածի հիվանդանոցներ, ինչպես նաև ավելացել են շտապ կերպով բուժհաստատություններ տեղափոխելու դեպքերը։ Ամբուլատոր հոգեբուժական օգնության տրամադրման կրճատումը բացասաբար է ազդել բանտարկյալների հոգեկան առողջության վրա՝ մեծացնելով ստացիոնար հոգեբուժական հաստատություններում բուժման կարիքը։
Համավարակը և ձեռնարկված միջոցները բացասաբար են ազդել բանտարկյալների արտաքին աշխարհի հետ շփման վրա։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ սահմանափակումների գործողության ընթացքում որպես փոխհատուցում ավելացված անվճար հեռախոսային րոպեները բավարար չեն սահմանափակումները հակակշռելու համար։ Բանտարկյալներին սահմանափակել են կապ հաստատել փաստաբանի, հոգեբանի և սոցիալական աշխատողի հետ և չեն կարողացել համապատասխան ծառայություններ ստանալ: Համավարակի պայմաններում վերականգնողական ծրագրերը զգալիորեն կրճատվել են: Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել նաև, որ զորանոցային ռեժիմում գտնվող աշխատողների կենցաղային և աշխատանքային պայմանները ծանր են եղել։