ATƏT/DTİHB-nin Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu (ATƏT/DTİHB) Xalq Müdafiəçisinin müraciəti Gürcüstanın “Məclislər və nümayişlər haqqında” qanunda planlaşdırılan dəyişikliklərlə bağlı təcili hesabat hazırlayıb və onu kifayət qədər tənqidi qiymətləndirib.

Rəy bu gün dərc olunub və orada açıq şəkildə qeyd olunub ki, qanun layihəsi qəbul edilməməlidir. İctimaiyyətə məlum olduğu kimi, Gürcüstan prezidenti sözügedən düzəlişlər layihəsinə veto qoyub və əsaslandırılmış iradlarla parlamentə qaytarıb, ona görə də onun qanunverici orqanda müzakirəsi hələ başa çatmayıb.

Qeyd edək ki, hesabatın hazırlanması zamanı ATƏT/DTİHB BMT-nin dinc toplaşmaq və birləşmək azadlığı üzrə xüsusi məruzəçisi ilə məsləhətləşmələr aparıb. ATƏT/DTİHB-nin qeyd etdiyi kimi, dinc toplaşmaq azadlığı həm də uzunmüddətli nümayişləri, uzun sürən oturaq aksiyaları, oturaq tipli nümayişləri qoruyur və toplaşmanın forma və növünü seçmək azadlığını özündə ehtiva edir.

Sonda qeyd olunduğu kimi, bəzi hallarda etirazın konkret forma və növü, məsələn, müvəqqəti çadır şəhərcikləri hətta öz mesajından ayrılmaz simvolik məna da qazana bilər. Toplantı forması ilə bağlı qaydalar onun mesajının effektiv şəkildə çatdırılmasına mane olmamalıdır və hüququn həyata keçirilməsinə maneçilik törətməməlidir.

Toplantıların formasına və növünə qoyulan məhdudiyyətlər beynəlxalq insan hüquqları hüququ ilə müəyyən edilmiş qanunilik, legitimlik, zərurət, mütənasiblik və ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi tələblərinə uyğun olmalıdır.

Sonda qanun layihəsinin beynəlxalq standartlara uyğunsuzluğundan ətraflı bəhs edilir. ATƏT/DTİHB qeyd edir ki, düzəlişlər layihəsində nəzərdə tutulan məhdudiyyət üçün əsaslar genişdir və dəqiq müəyyən edilməmişdir ki, bu da hakimiyyət orqanlarının özbaşına və ya ayrı-seçkilik məqsədilə istifadəsinə səbəb ola bilər. Həmçinin açıq şəkildə bildirilir ki, normal həyat ritminin pozulması, o cümlədən nəqliyyatın hərəkətinin müvəqqəti pozulması, kommersiya fəaliyyətinə promosyonların səbəb olduğu zərər başqalarının üzərinə lüzumsuz və qeyri-mütənasib yük yaratmadığı müddətcə yol verilməlidir.

ATƏT/DTİHB qeyd edir ki, müvəqqəti tikililərin tikintisinə qoyulan qadağa lüzumsuz və ya hərəkətlərə aidiyyatı olmayan hesab edildikdə, Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası və BMT Konvensiyaları ilə müəyyən edilmiş qanuni məqsədlərə uyğun gəlmir və əsassızdır.

ATƏT/DTİHB-nin qeyd etdiyi kimi, mövcud qanunvericilik bazasının süni yol maneələri və şübhəli partlayıcı qurğularla bağlı polis səlahiyyətlərinə dair müddəaları ehtiva etdiyi halda niyə qeyri-kafi hesab edildiyi aydın deyil. Müvəqqəti tikililərin ucaldılmasına görə ən ağır inzibati tənbehin (cərimə və müsadirə ilə 15 sutkalıq inzibati həbs) tətbiqi də qeyri-mütənasib və hüququn həyata keçirilməsinə mane olan təsir kimi qiymətləndirilir. ATƏT/DTİB tərəfindən hazırlanan sənəddə qeyd edildiyi kimi,

Təklif olunan dəyişikliklər siyasi narazılığı ayrı-seçkilik yolu ilə yatırmaq üçün istifadə edilə bilər. Yekun olaraq, qanun layihəsinin tez bir zamanda qəbul edilməsi tərzi də mənfi qiymətləndirilir.

Ümid edirik ki, Gürcüstan parlamenti ATƏT/DTİB-nin rəyini nəzərə alacaq və qanun layihəsini nəhayət qəbul etməkdən imtina edəcək.