Xalq müdafiəçisinin konstitusiya iddiası əsasında məhkumların birnəfərlik kameraya salınması qaydası konstitusiyaya zidd elan edilib
Gürcüstanın xalq müdafiəçisinin iddiası təmin edilib və məhbusların birnəfərlik kameraya salındığı gün qüvvədə olan qayda ləğv edilib. Məhkəmənin qərarına əsasən, Ədliyyə Nazirliyi Gürcüstan Konstitusiyasının tələblərinə uyğun olaraq, 2023-cü il mayın 1-dək məhkumların birnəfərlik kameralara salınması qaydasını və əsaslarını tənzimləməlidir.
Xalq müdafiəçisi illərdir ki, 3 və 6 saylı cəzaçəkmə müəssisələrində məhkumların uzunmüddətli təcrid olunması qaydasının dəyişdirilməsini və digər məhkumlarla əlaqənin məhdudlaşdırılması qaydasının dəyişdirilməsini tələb edir.[1] Məhkumların aylarla, illərlə cəzaçəkmə müəssisələrində təcrid edilməsi təcrübəsi dövlət müdafiəçisi tərəfindən düzgün olmayan rəftar kimi qiymətləndirilib.[2] İşgəncələrin Qarşısının Alınması üzrə Avropa Komitəsi (CPT) hər zaman birnəfərlik kameralara yerləşdirilən məhbuslara xüsusi diqqət yetirir, çünki bu, sözügedən şəxslərin psixi, somatik və sosial sağlamlığına ciddi ziyan vura bilər. [3]
2022-ci il fevralın 7-də Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisi Gürcüstan Konstitusiya Məhkəməsinə konstitusiya iddiası qaldıraraq, məhkumların 3 və 6 saylı cəzaçəkmə müəssisələrində yerləşdirilməsi qaydasının konstitusiyaya zidd elan edilməsini xahiş edib, şəxs əvvəlcədən əsaslandırılmadan qeyri-müəyyən müddətə bir nəfərlik kamerada saxlanılır. Fikrimizcə, mövcud tənzimləmə ləyaqət hüququna ziddir.
21 dekabr 2022-ci il tarixində Gürcüstan Konstitusiya Məhkəməsinin birinci kollegiyası 1676 saylı konstitusiya iddiasını (“Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisi Gürcüstanın ədliyyə nazirinə qarşı”) təmin etdi və şikayət etdiyimiz normaları konstitusiyaya zidd olaraq tanıdı.
Gürcüstanın Konstitusiya Məhkəməsi müəyyən edib ki:
- Məhkumun bir nəfərlik kameraya salınması zamanı qərar müəyyən müddətə yazılı və əsaslandırılmış qaydada qəbul edilməlidir;
- Qərar fərdi qiymətləndirmə və araşdırmanın nəticələrinə əsaslanaraq cəzaçəkmə müəssisəsi tərəfindən qəbul edilmiş qərarın dövri qiymətləndirilməsi öhdəliyi nəzərə alınmalıdır;
- Bundan əlavə, məhkuma mübahisəli normalarla müəyyən edilmiş qaydada nəzərdə tutulmayan səmərəli və səmərəli şikayət hüququ təmin edilmə
[1] 3 saylı cəzaçəkmə müəssisəsinə başçəkmə ilə bağlı Milli Profilaktika Mexanizminin Hesabatı (23-24 oktyabr 2014-cü il). Burada mövcuddur: http://ombudsman.ge/res/docs/2019040512000333202.pdf ;
[2] Milli Qarşısının Alma Mexanizmi 2021 Hesabatı, Məhbusların Kobud rəftar kimi uzun müddət təcrid olunması, səh. 42, aşağıdakı ünvanda mövcuddur: https://www.ombudsman.ge/res/docs/2022050612391096568.pdf [son baxılıb: 27.12.22].
[3] İşgəncələrin Qarşısının Alınması üzrə Avropa Komitəsinin 21-ci Ümumi Hesabatı, para. 53, (CPT/Inf (2011) 28). Burada mövcuddur: < https://rm.coe.int/1680696a88 > (son baxılıb: 13.12.2020);