2008-ci ilin avqust müharibəsinin 12-ci ildönümündə münaqişə bölgəsində yaşayan gürcülər, osetinlər və abxazlar hələ də müharibənin dağıdıcı təsirlərini yaşayırlar.

Yaşayış hüququnun qanunsuz pozulması faktları xüsusilə həyəcan vericidir. 2014-cü ildə Davit Başaruli, 2016-cı ildə Qiqa Otxozoria, 2018-ci ildə Arçil Tatunaşvilinin və 2019-cu ildə işğal olunmuş Abxaziyanın Qali rayonunun Nabakevi kəndindəki Rusiya hərbi bazasında Gürcüstan vətəndaşı İrakli Kvaratsxelianın yaşamaq hüququnun pozulması buna dəlalət edir. İşğal rejimlərinin nümayəndələrinin bütün qətllərdə birbaşa iştirak etməsi diqqət çəkir.

Hərəkət azadlığı ciddi bir problemdir. İşğal altında olan Axalqori bölgəsi ərazisindəki mövcud acınacaqlı hüquqi vəziyyət və humanitar böhran sözdə deyilənləri açıq şəkildə göstərdi Nəzarət məntəqəsinin özbaşına bağlanması, düzgün tibbi yardım göstərilməməsi səbəbindən işğal olunmuş ərazilərdə yaşayan insanların ölüm faktları^[1].

İllərdir işğal olunmuş ərazilərdə ən problemli məsələlərdən biri də işğal xəttində vətəndaşların tutulması və qanunsuz olaraq azadlıqdan məhrum edilməsi, məhkumların döyülməsi, müvəqqəti təcridxanalarda və ya həbsxanalarda pis rəftar və işgəncə verilməsi olmuşdur.

2008-ci il müharibəsindən 12 il ötür. Buna baxmayaraq, işğal rejimi yenidən olaraq qanunsuz sərhədləşməsini davam etdirir.

Həm də işğal xəttinə yaxın kəndlərdə müharibə zamanı zərər görən evlərin bərpası / təzminatı və yerli əhalinin iş və gəlir tapması məsələsi hələ də problemdir.

İşğal olunmuş ərazilərdə səhiyyə və təhsilin keyfiyyəti ildən-ilə pisləşir. Düzgün olmayan tibbi xidmətlər və infrastruktur, tibb işçilərinin əlverişsiz səviyyədə olması və xidmətlərin yüksək qiymətləri, eyni zamanda xəstələrin ayrılma xəttindəki mürəkkəb hərəkəti əhalinin ən yüksək standartlara uyğun səhiyyə xidmətinə çatmasına mənfi təsir göstərir. Bu şərtləri nəzərə alaraq, işğal olunmuş ərazilərdə yaşayan əhalinin əksəriyyəti işğal altındakı ərazilər xaricində tibbi yardım axtarır.

2015-ci ildə Qali bölgəsində və 2017-ci ildə Axalqori bələdiyyəsində ana dilində təhsilə qoyulan məhdudiyyətlər etnik gürcülərin hüquqi statusuna, ana dilindəki biliklərin azalmasına və ümumiyyətlə təhsil sistemində kəskin pisləşməyə səbəb oldu.

İnsan haqlarının ağır vəziyyəti beynəlxalq insan haqları təşkilatlarının işğal olunmuş ərazilərə girməsinə icazə verilməməsi baxımından xüsusilə narahatlıq yaradır.

Gürcüstanın xalq müdafiəçisi, beynəlxalq ictimaiyyətin köməyi və iştirakı ilə Gürcüstan Hakimiyyətini, münaqişədən təsirlənən insanların ləyaqət və hüquqlarının qorunması və ziddiyyətli cəmiyyətlər arasındakı münasibətlərin dəyişdirilməsi üçün səylərini əsirgəməməyə çağırır. Buna görə, xalq müdafiəçisi Gürcüstan Hökumətinin işğal olunmuş ərazilərdə yaşayan əhalinin hüquqlarını qorumağa və münaqişə vəziyyətində olan əhali arasında inamı bərpa etməyə yönəlmiş hər hansı bir təşəbbüsünü alqışlayır.

---

[1] 70 yaşlı Marqo Martiaşvilinin 28 oktyabr 2019-cu ildə, 49 yaşlı Besik Obesovun və 72 yaşlı Şota Driaevin noyabrda ölümü.