Dekabrın 9-da hüquq müdafiəçiləri günü qeyd olunur. Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisi bu tarixin əhəmiyyətini vurğulayır və ənənəvi olaraq onun qeyd olunmasına qoşulur.

Ölkənin demokratik inkişafı prosesində hüquq müdafiəçilərinin rolu xüsusidir, onlar ölkədə insan hüquqlarının müdafiəsinin yüksək standartının yaradılmasında, qanunun aliliyinin, bərabərliyin və hökumətin hesabatlılığının təkmilləşdirilməsində mühüm rol oynayırlar. Buna baxmayaraq, təəssüflər olsun ki, Gürcüstanda siyasi məmurlar tərəfindən qeyri-hökumət sektoruna qarşı nüfuzdan salan bəyanatlara tez-tez rast gəlinir.[1] Xalq Müdafiəçisi əvvəlki illərdə olduğu kimi, bir daha qeyd edir ki, məmurlar öz səlahiyyətlərini həyata keçirərkən hüquq müdafiəçilərinin beynəlxalq səviyyədə qəbul edilmiş standartlarına ciddi əməl etməli, hüquq müdafiəçilərinin nüfuzdan salınması kampaniyasından çəkinməlidirlər üstəlik, onların fəaliyyətini təbliğ etməlidirlər.

Cari ildə sözdə “Xarici agentlər haqqında” Gürcüstan Qanununun layihələrinin təşəbbüskarı sözügedən məsələyə Xalq Müdafiəçisi Aparatı cavab verib [2] və təklif olunan layihələrin insan hüquqlarının beynəlxalq və ölkədaxili milli müdafiə standartlarına uyğun olmadığını, müasir demokratik dövlətin təməl prinsipləri ilə bir araya sığmadığını hesab edib. Qanun layihələri ATƏT/DTİB institutlarının[3] və ölkənin beynəlxalq tərəfdaşlarının hüquqi rəyi ilə kəskin mənfi qiymətləndirilib.

Dinc toplantılar zamanı hüquq müdafiəçilərinin həbsinin artması tendensiyası narahatlıq doğurur.[4] İyunun 2-3-də Tbilisidə, Gürcüstan parlamentinin yaxınlığında hüquq müdafiəçilərinin həbsini xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Sözügedən işlərdə Xalq Müdafiəçisi məhkəmə dostunun rəyini təqdim edib və o, hakimiyyətin tənqidinin hüquqa müdaxilə üçün yetərli əsas ola bilməyəcəyini qeyd edib.

2023-cü ildə LGBT+ icması nümayəndələrinin hüquqi statusu ilə bağlı problemlər hələ də aktualdır, bu baxımdan dövlətin onlar üçün insan hüquqlarının təmin olunduğu təhlükəsiz və dəstəkləyici mühitin yaradılması xüsusilə vacibdir. LGBT+ icmasının müdafiəçiləri müdafiə və maneələr olmadan hərəkət etmək imkanı əldə edəcəklər.

Əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu il də hüquq müdafiəçilərinin fəaliyyətini dəstəkləmək üçün Xalq Müdafiəçisi Aparatı beynəlxalq və yerli hüquq müdafiə təşkilatları ilə fəal əməkdaşlıq edir. Bundan əlavə, bu il Xalq Müdafiəçisi BMT-nin Xüsusi Məruzəçisinə hüquq müdafiəçilərinin vəziyyəti ilə bağlı yazılı rəylər təqdim edib. Sənəddə hüquq müdafiəçilərinin üzləşdiyi əsas problemlər və hüquq müdafiəçilərinin fəaliyyəti ilə bağlı qanunvericilik və siyasi sənədlərdəki mühüm boşluqlar nəzərdən keçirilir. Həmçinin, Xalq Müdafiəçisi Avropanın yeganə milli insan hüquqları qurumu kimi Danimarka İnsan Hüquqları İnstitutu tərəfindən hazırlanmış sorğu vərəqəsinin doldurulması prosesinə cəlb edilmişdir.

Xalq Müdafiəçisi hüquq müdafiəçilərinin üzləşdiyi problemləri öyrənməyə davam edir və müvafiq nəticələri parlament və xüsusi hesabatlarda təqdim edir.

[1] Məsələn baxın, https://shorturl.at/uzOX9, https://shorturl.at/aty27, https://shorturl.at/qrzDS [06.12.2023]

[2] Məlumat veb səhifədə mövcuddur: https://shorturl.at/oLP35, [06.12.2023]

[3] Məlumat veb səhifədə mövcuddur: https://shorturl.at/ewCIK, [06.12.2023]

[4] Məsələn, 7-8 mart 2023-cü il tarixlərində Batumi limanında, 2-3 iyun 2023-cü ildə Tbilisi və Batumidə, iyulun 31-də keçirilən aksiyalarda hüquq müdafiəçilərinin həbsi faktları.