Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisinə hökumətin tövsiyəsi ilə koronavirusun yayılması ilə əlaqədar “Liberti Bank” ASC-nin kreditləri bir neçə ay təxirə salması nəticəsində yaşlı pensiyaçıların hüquqlarının pozulması ilə bağlı məlumat yayılıb.

Xüsusən də güzəşt müddətinin faydası ilə əlaqədar olaraq yaşlılar üçün kreditin [1] müddəti uzadılıb ki, bu da hesablanmış faizlərin artmasına səbəb olub. Güzəşt müddəti başa çatdıqdan sonra bank tərəfindən tərtib edilmiş yeni qrafikdə nəzərdə tutulan məbləğ güzəşt dövrünün məbləği ilə müqayisədə xeyli artırılmış, ona görə də yaşlılar üçün kredit bahalaşmış və kredit müqaviləsinin müddəti artmışdır.

Gürcüstan Milli Bankının izahatına görə[2], yeni koronavirusun yaratdığı pandemiya ilə əlaqədar olaraq, qondarma “Güzəşt müddəti”nin aktivləşdirilməsindən yararlanan istifadəçi, təxirə salınmadan əvvəl mövcud olan şərtləri, o cümlədən köhnə ödəniş cədvəlinə qayıtmağı tələb etmək hüququna malikdir, bunun üçün təxirə salınmış aylara uyğun töhfələri ödəməlidir. Göstərilən hüquqdan istifadə etmək üçün istifadəçi müvafiq, xidmət göstərən kommersiya bankına, mikromaliyyə təşkilatına və kredit təşkilatına müraciət etməlidir. Qeyd edək ki, bəzi yaşlıların məlumat əldə etmək imkanı olmaya bilər və bu səbəbdən də “Liberti Bank”a müraciət edə bilmirlər. Köhnə cədvələ qayıtmaq və öhdəlikləri yenidən maliyyələşdirmək tələbi müvafiq bilik tələb edir və tez-tez təqaüdçülər bu məsələlərdən əmin deyillər. Həmin pensiyaçılar aidiyyəti şəxs/təşkilatın köməkliyi ilə fərdi qaydada banka müraciət edərək kreditin yeni ödəniş qrafiki tələb edərək kreditin müddətini və məbləğini xeyli azaldıblar.[3]

Yuxarıda göstərilənlərə əlavə olaraq, ASC "Liberti Bank" tərəfindən pensiyaçılara təklif olunan overdraft kreditləri əhəmiyyətli bir problemdir. [4] 2023-cü ildən başlayaraq kreditlərin illik faiz dərəcəsinin yuxarı həddi müəyyən edilsə də, 2023-cü ilə qədər qeyd olunan faiz pensiyaçılar üçün yersiz yüksək olub. Müvafiq olaraq, yeni reqlamentin tətbiqinə qədər götürülən kreditlər yalnız pensiyaçıların müraciəti əsasında yeni şərtlərlə və yeni aşağı faizlə yenidən hesablanacaq və bu zaman qeyri-bərabər məlumat problemi də yaranır.

Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisi təkliflə Gürcüstan Milli Bankına müraciət edərək, pensiyaçıların öhdəliklərinin restrukturizasiyası və güzəşt müddətindən yararlanan zərər çəkmiş müştərilərin müdafiəsi məqsədilə müvafiq qərarın/təlimatın hazırlanmasını xahiş edib. “Liberty Bank” ASC benefisiar pensiyaçıların pul öhdəliklərini yenidən maliyyələşdirəcək/restrukturizasiya edəcək və pensiyaçılara təxirə salınmadan əvvəl mövcud olan şərtlərdən istifadə edib köhnə ödəniş cədvəlinə qayıtmaq mümkün olacaq. Həmçinin, Xalq Müdafiəçisi xahiş etdi - 2023-cü ildən qüvvəyə minən pensiyaçıların yeni aşağı faizli overdraft müqavilələrinin avtomatik olaraq yenidən hesablanması, yaşlıların mülkiyyət hüquqlarının mümkün qədər pozulmasının qarşısını almaq üçün bütün tədbirlər görülsün.

[1] „Liberti Bank”ın müqavilasi N28712453/20968282, 12.08.2019, N27471516/19475564, 18.03.2019

[2] საქართველოსGürcüstanın Milli bankının maktubu ეროვნული ბანკის წერილი N 2-18/3134, 15/09/2023წ.

[3] Məsələn, İnsan Hüquqları Mərkəzinin araşdırdığı işi. Məlumat mövcuddur:<http://www.humanrights.ge/index.php?a=main&pid=20235&lang=geo>

[4] N14723/23 და N14453/23 bəyanatlar.