Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisi Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət edərək Batumidə planlaşdırılan tikintilərin həyata keçirilməsi üçün təsdiq edilmiş müvəqqəti müstəsna qaydanın dayandırılmasını və onun konstitusiyaya zidd kimi tanınmasını tələb edib. Sözügedən müvəqqəti əsasnamə tikinti şirkətlərinə təhlükəsizlik, əsas tikinti şərtləri, möhkəmlik, dayanıqlıq, yanğın təhlükəsizliyi və evakuasiya qaydalarına əməl etmədən tikinti prosesini həyata keçirmək hüququ verir.

2022-ci il iyunun 23-də, yaz sessiyasının son həftəsində Parlament sürətlə Gürcüstanın Məkan Planlaşdırma, Memarlıq və Tikinti Fəaliyyəti Məcəlləsinə dəyişikliklər etdi. Dəyişikliklərə əsasən, Batumidə planlaşdırılan tikintilərin geniş spektrinə bu cür tikinti öhdəliklərinin tətbiq edilməməsi mümkün oldu, hansılar ki, binanın təhlükəsizliyini, sağlamlıq üçün təhlükəsiz mühiti və məhdud imkanlı şəxslər üçün əlçatanlıq hüququnun həyata keçirilməsini təmin edir.

Mübahisəli reqlamentə görə, Batuminin 2027-ci ilə qədər inkişafının baş planı təsdiq edilməzdən əvvəl, inkişaf intensivliyinin maksimum əmsalını (k-2) və binanın maksimum hündürlüyünü istənilən həcmdə aşmağa icazə verildi, habelə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş bütün digər normativ hüquqi aktlar, binalar üçün müəyyən edilmiş təhlükəsizlik normalarını və funksional zona ilə müəyyən edilmiş şərtləri pozmaqla Mədəni irsin mühafizəsi haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalar istisna olmaqla, məcburi şərtə məhəl qoyulmamaqla.

Binanın möhkəmliyi, dayanıqlığı, yanğın təhlükəsizliyi və evakuasiya normaları qorunmadan tikinti layihələrinin həyata keçirilməsi ehtimalı xüsusilə qorxuludur ki, bu da insanların həyatı üçün böyük risk yaradır və sağlamlığına zərər vurur və Konstitusiyanın 10-cu maddəsi ilə müəyyən edilmiş dövlətin insan həyatının qorunması üçün müvafiq tədbirlər görmək öhdəliyini pozur.

Mübahisəli normalar, həmçinin, tikintilərin həyata keçirilməsi zamanı məhdud imkanlı şəxslərin əlçatanlığının təmin edilməsi şərtini də dayandırır, bununla da dövlət Konstitusiyanın 11-ci maddəsinin 4-cü bəndində nəzərdə tutulmuş məhdud imkanlı şəxslərin ictimayi həyatda tam, bərabər və müstəqil iştirak etmələri üçün əlverişli mühitin təmin edilməsi öhdəliyini pozur.

Etiraz olunan qayda Batumidə sağlam yaşayış mühitinə ciddi mənfi təsir göstərə bilən, düzgün şəhərsalma, rekreasiya və ictimai yerlərin saxlanması üçün düzəlməz nəticələrə səbəb ola biləcək belə tikinti layihələrinin həyata keçirilməsini icazəli hesab edir.

İllər ərzində aktiv, xaotik və kortəbii tikintilər nəticəsində Batumidə yaranmış çətin vəziyyəti fəza düzülüşü baxımından yumşaltmaq üçün tədbirlər planlaşdırmaq və həyata keçirmək lazımdır, əksinə, onu daha da gərginləşdirməyə çalışmaq lazımdır. Xalq Müdafiəçisi uzun illərdir işarə edir. Ümumi inkişaf planı və məcəllə ilə müəyyən edilmiş tələblər olmadan kütləvi tikintilərin həyata keçirilməsi ətraf mühitin mühafizəsi hüququna düzəlməz zərər vura bilər.

İllər ərzində aktiv, xaotik və kortəbii tikintilər nəticəsində Batumidə yaranmış çətin vəziyyəti fəza düzülüşü baxımından yumşaltmaq üçün tədbirlər planlaşdırmaq və həyata keçirmək lazımdır, əksinə, onu daha da gərginləşdirməyə çalışmaq lazımdır, buna Xalq Müdafiəçisi uzun illərdir işarə edir.[1] Ümumi inkişaf planı və məcəllə ilə müəyyən edilmiş tələblər olmadan kütləvi tikintilərin həyata keçirilməsi ətraf mühitin mühafizəsi hüququna düzəlməz zərər vura bilər.

Gözlənilən düzəlməz zərərin qarşısını almaq üçün biz də konstitusiya iddiası ilə mübahisəli normaların məhkəmə tərəfindən yekun qərar qəbul edilənədək fəaliyyətinin dayandırılmasını xahiş edirik.

[1] Mədəni irs abidəsi - Batumi Bulvarı ilə bağlı Xalq Müdafiəçisinin 21 aprel 2022-ci il tarixli tövsiyəsi ilə aşağıdakı ünvanda tanış olmaq olar:https://bit.ly/3AiuRQU ; "Gürcüstanda insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi vəziyyəti haqqında" 2021-ci il Parlament Hesabatı, səh. 248, burada mövcuddur:https://bit.ly/3QIaPV1 ; "Gürcüstanda insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi vəziyyəti haqqında" 2020-ci il Parlament Hesabatı, səh. 333, burada mövcuddur:https://bit.ly/3bOCsND; "Gürcüstanda insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi vəziyyəti haqqında" 2019-cu il Parlament Hesabatı, səh. 267, burada mövcuddur:https://bit.ly/3PeHssB ;