Xalq Müdafiəçisi Gürcüstan Konstitusiya Məhkəməsinin 20 noyabr 2024-cü il tarixli “Giorgi Qulaberidze və Badri Şuşanidzenin Gürcüstan parlamentinə qarşı” işi üzrə qərarını müsbət qiymətləndirir, o, Xalq Müdafiəçisinin Məhkəmə dostu (Amicus Curiae) fikrini bölüşür.

Məhkəmə Gürcüstanın Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin normativ məzmununu konstitusiyaya zidd hesab edib, hansı ki, işin birinci instansiya hakiminə verildiyi mərhələdə təyinatı baş tutmayan əvəzedici hakimi işə əvvəldən baxmaq/araşdırmaq/dəlilləri ayırmaq imkanından məhrum edən; nə vaxt ki:

1. işdə iştirak etməzdən əvvəl belə sübutlar tədqiq edilmiş, kimin etibarlılığının qiymətləndirilməsi hakimin birbaşa, şəxsi iştirakını tələb edir;
2. Konkret məsələnin/sübutların aydınlaşdırılmasına ehtiyac olduqda, əvəzedici hakim işin materialları ilə tanış olmaqla işə daxil edilməzdən əvvəl tədqiq etdiyi sübutları tam qiymətləndirə

Bu illər ərzində xalq müdafiəçisi parlament hesabatlarında ümumi məhkəmələrin praktikasında aşkar edilmiş çatışmazlıqları qeyd edib. O cümlədən, bir çox cinayət işləri üzrə işə mahiyyəti üzrə baxılan kimi əvəzedici hakimlər təyin olunmayıb, əksər hallarda isə məhkəmənin tərkibi dəyişdirilərkən işə mahiyyəti üzrə yenidən baxılması başlanmayıb və hökmlər qərar qəbul edən hakimin birbaşa araşdırmadığı sübutlara əsaslanırdı.

Xalq Müdafiəçisinin Məhkəmə dostu fikrincə, qanunun normativ məzmunu, ona əsasən işdə sübutların çoxluğu işə baxıldıqdan sonra hakimin əvəzedici təyin edilməsinin mümkün olduğu halda. başqa hakim tərəfindən keçirilən iclaslarda baxılmış və işə yenidən baxılmamışsa, sübutların birbaşa tədqiqi prinsipinə ziddir. Bu prinsipə zidd olaraq çıxarılan hökm isə ədalətli məhkəmə araşdırması hüququ ilə qorunan standartlara cavab verə bilməz.

Xalq Müdafiəçisi ümid edir ki, qeyd olunan qərarın icrası ümumi məhkəmələrin təcrübəsində olan boşluqları aradan qaldıracaq və bu da öz növbəsində təqsirləndirilən şəxslərin ədalətli məhkəmə araşdırması hüququnun mühüm aspektinin müdafiəsini təmin edəcək.