2023-cü il dekabrın 14-də Konstitusiya Məhkəməsi Gürcüstanın Xalq Müdafiəçisinin konstitusiya iddiasını[1] təmin edib və spontan toplantı/mitinq zamanı bələdiyyənin icra orqanına 5 gün əvvəldən məlumat vermək öhdəliyini konstitusiyaya zidd hesab edib.

O cümlədən, Gürcüstan Konstitusiyasının 21-ci maddəsinin birinci bəndinə münasibətdə “Məclislər və təzahürlər haqqında” Gürcüstan Qanununun 8-ci maddəsinin birinci bəndinin normativ məzmunu konstitusiyaya zidd elan edilib hansı ki, toplantının/mitinqin kortəbii olmasını nəzərə alaraq, bu müddət ərzində xəbərdarlıq etmək mümkün olmadıqda, bələdiyyənin icra hakimiyyəti orqanına toplantıya/mitinqə ən geci 5 gün qalmış xəbərdarlıq etmək öhdəliyini nəzərdə tutur.

Əlamətdar haldır ki, Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu sözügedən qərarla Məhkəmənin presedent hüququ ilə əvvəllər müəyyən edilmiş təcrübəni dəyişdirmişdir hansı ki, Gürcüstan Konstitusiyasının 21-ci maddəsinin birinci bəndi ilə qorunan sahənin bir hissəsi kimi insanların və nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti yerində, əvvəlcədən xəbərdarlıq edilmədən maneəsiz kortəbii etiraz nümayişi keçirmək hüququnu özündə əks etdirmirdi.[2]

Konstitusiya Məhkəməsinin fikrincə, Gürcüstanın tarixi təcrübəsi göstərir ki, toplaşmaq və nümayiş keçirmək hüququ Gürcüstan cəmiyyəti üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Onilliklər ərzində ictimai toplantılar dövlət maraqlarının müdafiəsi, ictimai rəy formalaşdırmaq, etiraz bildirmək, ideyalar, dəyərlər ətrafında birləşmək və ya mübarizə aparmaq üçün səmərəli və tez-tez istifadə olunan vasitə olub.[3]

Konstitusiya Məhkəməsinin qərarına əsasən, Gürcüstan Konstitusiyasının 21-ci maddəsi ilə qorunan sərbəst toplaşmaq azadlığı həm əvvəlcədən təşkil edilmiş, həm də spontan toplaşma və nümayişin keçirilməsi imkanını qoruyur, çünki ayrı-ayrı hallarda toplaşma və nümayişin səmərəliliyi dərhallığı tələb edir. Vaxtında gecikmə və ictimai reaksiyanın dərhal ifadə edilməsi, müvafiq olaraq, kortəbii toplaşmaq və nümayiş keçirmək hüququ, o cümlədən nəqliyyat yerində və ya nəqliyyatın hərəkətini pozmaqla, toplaşma və nümayiş azadlığının mühafizə olunan ərazisinə aiddir.[4]

[1] Gürcüstan Konstitusiya Məhkəməsinin 14 dekabr 2023-cü il tarixli N3/3/1635 “Gürcüstan parlamentinə qarşı Gürcüstanın ictimai müdafiəçisi” işi üzrə qərarı. Mövcuddur: https://www.constcourt.ge/ka/judicial-acts?legal=16052;

[2] Gürcüstan Konstitusiya Məhkəməsinin 5 noyabr 2002-ci il tarixli 2/2/180-183 saylı qərarı və 10 noyabr 2010-cu il tarixli 4/482.483.487.502 saylı protokol qeydi ilə müəyyən edilmiş standart;

[3] Gürcüstan Konstitusiya Məhkəməsinin 14 dekabr 2023-cü il tarixli N3/3/1635 Qərarı, II-7;

[4] Bax: eyni yerdə, II-9;